Hoofdpijn bestaat in verschillende vormen, hevigheid en frequentie. Heel vervelend als je er vaak last van hebt en zeker als het je dagelijkse leven negatief gaat beïnvloeden. Hoe heerlijk zou het zijn als een aantal aanpassingen in je leefstijl ervoor zou kunnen zorgen dat de hoofdpijn zich minder vaak manifesteert? Dit hangt natuurlijk sterk af van de oorzaak. Voor hoofdpijn veroorzaakt door spanning of een hypo (te lage bloedsuiker) zijn er andere adviezen dan wanneer er sprake is van clusterhoofdpijn of migraine. In hoeverre speelt voeding bij migraine een rol? Is migraine tegen te houden door het eten of juist weglaten van de juiste voedingsmiddelen? Dit artikel geeft inzicht in de voedingsadviezen die wellicht zouden kunnen helpen in het verminderen van de verschillende soorten hoofdpijn. In ieder geval het proberen waard!

Spanningshoofdpijn
Dit is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn waar bijna iedereen wel eens last van heeft.
Van spanningshoofdpijn of spierspanningshoofdpijn wordt gesproken als de hoofdpijn ervaren wordt als een doffe, drukkende en zeurende pijn in of om (bandgevoel, strakke hoedgevoel) het hele hoofd. De pijn is meestal licht en over het algemeen kun je ermee blijven functioneren. Soms is er een beetje misselijkheid of lichtschuwheid bij. Spanningshoofdpijn is nooit kloppend en nooit eenzijdig. Het probleem bij deze hoofdpijn ontstaat als je er weken of maanden of jaren elke dag last van hebt. De oorzaak van deze hoofdpijn is heel strikt genomen niet bekend. Een relatie met spanning is niet zo maar vanzelfsprekend. Maar als er spanningen zijn of de werkhouding is verkeerd zou nek- en hoofdpijn een gevolg kunnen zijn. Wat je doet of niet doet met je nek is belangrijker dan hoe de nek er op een foto uitziet. Jammer genoeg blijven er heel veel mensen over die last houden van hun spanningshoofdpijn ondanks alle mogelijke behandelingen door behandelaars die allemaal denken te weten waar het vandaan komt. Een eenduidig voedingsadvies is er helaas voor deze groep mensen niet! Een gezonde leefstijl met een evenwichtige basisvoeding en regelmatig bewegen om te ontspannen lijkt sowieso verstandig!

Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn of neuralgie van Horton (ouderwetse naam) is een van de ergste hoofdpijnsoorten die een mens kan overkomen. Hoewel de beschrijving van die hoofdpijn relatief simpel is, duurt het vaak veel te lang voor de juiste diagnose wordt gesteld. Deze vorm komt veel minder vaak voor dan migraine en meer bij mannen dan bij vrouwen. Vaak beginnen de aanvallen tussen het 20e en 30e levensjaar. Maar ook hele jonge kinderen kunnen het krijgen, hoewel dat heel erg zeldzaam is. Het woord cluster slaat op het feit dat de aanvallen in weken tot maanden durende perioden optreden en dan weer een hele tijd niet. Maar als je pech hebt, krijg je de chronische variant en dan is er geen klachtenvrije periode meer. De oorzaak van clusterhoofdpijn is niet bekend. Bij sommigen werken alcohol en hoogteverschillen als triggers. Het vermijden van alcohol lijkt in dit geval een verstandig voedingsadvies!

Hoofdpijn door een hypo
Hypoglycemie wordt ook wel “hypo” genoemd en staat voor een te laag bloedsuikergehalte. Dit is een tijdelijk verschijnsel dat bijna niet voorkomt bij gezonde mensen maar vooral bij mensen met diabetes. Hypoglykemie is te herkennen aan hoofdpijn maar ook vermoeidheid, concentratiestoornissen, trillen, zweten, duizeligheid, honger en geeuwen. Deze hypoglycemie symptomen kunnen ook door andere oorzaken optreden en hoeven dus niet meteen te betekenen dat er sprake is van een hypoglycemie.
De huisarts kan vaststellen of iemand een afwijkende bloedsuikerspiegel heeft. Bij mensen zonder diabetes is de bloedsuikerwaarde bij hypoglycemie lager dan circa 2,5 tot 2,8 millimol per liter. Het is belangrijk bij hypoglycemie het aantal koolhydraten over de dag te verdelen, voldoende voedingsvezels te eten en weinig suiker te gebruiken.

Als er sprake is van een hypo gelden de volgende adviezen:

  • Neem direct iets met glucose. Neem 20 gram druivensuiker (dextrose; ‘Dextro energy’) of een glas gewone frisdrank (geen light) of 40 ml limonadesiroop aangelengd met water. Zorg dat je altijd iets met glucose bij de hand hebt.
  • Neem iets met koolhydraten wanneer de volgende maaltijd op zijn vroegst over anderhalf uur is bijvoorbeeld een sneetje brood met beleg, een stuk fruit of een glas vruchtensap.
  • Controleer na 20 minuten met de glucosemeter of het bloedsuikergehalte voldoende gestegen is. Is het onder de 4,5 mmol/liter, neem dan nogmaals 20 gram glucose. Dit geldt alleen voor mensen met diabetes, omdat zij over een glucosemeter beschikken.

Er gelden de volgende voedingsadviezen als je vaak last hebt van lage bloedsuikergehaltes:

  • Eet gezond volgens de Schijf van Vijf;
  • Verdeel de hoeveelheid koolhydraten over de dag: neem liever 6 kleine maaltijden verdeeld over de dag en avond te nemen dan 3 grote maaltijden. Zo zorg je voor een gelijkmatige verdeling van koolhydraten, waardoor minder snel een laag bloedsuikergehalte zal ontstaan;
  • Neem voldoende voedingsvezels uit volkoren producten, voldoende vers fruit en groenten;
  • Beperk de hoeveelheid suiker omdat producten waaraan suiker is toegevoegd grote schommelingen in de bloedglucose met zich mee kunnen brengen. Op het etiket wordt suiker ook wel aangeduid als saccharose, rietsuiker of bietsuiker.

Voedingsmiddelen met veel suiker kunnen vervangen worden door:

  • Vers fruit;
  • Groente- en tomatensap;
  • Rauwe groente zoals radijsjes, een stuk komkommer, een zure bom, een worteltje, een stengel bleekselderij;
  • Water, mineraal- en bronwater, light frisdrank;
  • Een glas melk of karnemelk;
  • Ongezoete yoghurt of kwark met vers fruit of muesli;
  • Alle soorten groenten, vers, diepvries of uit blik ;
  • Sneetje volkorenbrood, knäckebröd of roggebrood met beleg;
  • Suikervrije drop, suikervrije kauwgum, suikervrij snoep;
  • Kunstmatige zoetstoffen zoals acesulfaam, aspartaam, cyclamaat en saccharine;
  • Noten.

Migraine
Migraine is een hevige hoofdpijn waarbij er soms zelfs misselijkheid ontstaat. Het komt bij vrouwen ongeveer drie keer zo vaak voor als bij mannen. Een migraineaanval duurt soms een aantal uren tot een paar dagen, maar het is meestal binnen één dag weer over. Migraine manifesteert zich vaak in een aanval. De pijn zit meestal aan één zijde maar soms ook aan beide zijden van het hoofd. De hevige, vaak bonzende hoofdpijn wordt erger bij inspanning waarbij er zelfs misselijkheid kan ontstaan. Geluiden en fel licht worden slecht verdragen en het liefst ligt de cliënt op bed in een donkere kamer. Sommige mensen zien een half uur tot een uur voor de aanval flitsen, schitteringen of golvende beelden zien waarbij het lichaam aan één kant kan gaan tintelen. Meestal is een migraineaanval binnen een dag weer over. Sommige mensen hebben er regelmatig last van en anderen hebben af en toe een aanval. Bij vrouwen komt migraine vaak driemaal zo vaak voor dan bij mannen.

Triggers migraine
Triggers zijn factoren die een migraine-aanval kunnen veroorzaken of uitlokken. Een bepaalde stof of factor (de trigger) veroorzaakt een overreactie van de bloedvaten in hersenen. De triggers kunnen op zichzelf werken of in combinatie met andere facturen. Zodra bekend is wat deze triggers zijn, kunnen deze worden vermeden. Zo wordt de kans op een migraine aanval een stuk kleiner. Triggers kunnen diverse factoren zijn zoals:

  • Stress; migraine-aanvallen ontstaan vaak na een periode van stress, in een vakantie of in het weekend.
  • Hormoonveranderingen rondom ovulatie of menstruatie;
  • Medicijnen;
  • Weersveranderingen: overgang van kou naar warmte of andersom;
  • Verandering in slaappatroon;
  • Naast deze triggers speelt voeding een hele belangrijke rol bij migraine-aanval, bijvoorbeeld doordat plotseling gestopt is met het drinken van koffie (cafeïne) of doordat de bloedsuikerspiegel zover daalt door het overslaan van een maaltijd.

Invloed van voeding op migraine
Bij veel mensen die last hebben van migraine lokken bepaalde voedingsmiddelen een migraine-aanval uit. De voedingsmiddelen die hiertoe leiden verschillen per persoon. Toch is er een groot aantal voedingsmiddelen waarvan bekend is dat ze vaak als een trigger worden ervaren. Voorbeelden zijn:

  • Citrusfruit zoals sinaasappel en mandarijn;
  • Koffie;
  • Chocolade;
  • Franse kazen zoals Brie en Roquefort;
  • Alcoholische dranken zoals witte, rode wijn en bier;
  • Noten;
  • Nitriet dat gebruikt wordt in worst, hotdogs, bereide vleeswaren en visconserven;
  • Smaakversterker ofwel natriumglutaminaat (m.n. gebruikt in Chinese maaltijden, sojasaus en voedingsmiddelen in blik).

Provocatietest
Het verband tussen het voedingsmiddel en het optreden van een migraineaanval is niet altijd even duidelijk. Het beste kan dit worden aangetoond met een zgn “provocatietest” waarmee een migraine-aanval kan worden “uitgelokt”. Voor het uitvoeren van deze test dient de cliënt gedurende één tot twee maanden geen preventieve medicijnen te gebruiken. Bovendien houdt de cliënt gedurende deze periode een voedingsdagboekje bij en geeft ook aan wanneer de migraine-aanval optreedt. Na verloop van tijd kunnen er bij bepaalde voedingsmiddelen patronen worden ontdekt bij het eten of drinken van het voedingsmiddel en het optreden van een migraine-aanval. Deze voedingsmiddelen kunnen als een mogelijke trigger worden beschouwd. Als vervolgens blijkt dat door het eten van dit voedingsmiddel een migraine-aanval optreedt is de trigger achterhaald en kan deze voortaan beter worden vermeden. De juiste triggers vinden kan erg lastig zijn en daarom moet dit zeer nauwkeurig bekeken worden. Bovendien biedt het opsporen van de juiste triggers ook geen garantie voor het wegblijven van de migraine-aanvallen.

Voedingsadviezen bij migraine
Voedingsgerelateerde hoofdpijn (ook wel metabole hoofdpijn genoemd), is een verzamelnaam voor hoofdpijn die wordt veroorzaakt door een disbalans in de stofwisseling of een verstoord evenwicht in de biochemische processen in het lichaam. Een gezonde leefstijl om het evenwicht weer te herstellen is dan van belang. Probeer daarom:

  1. Zoveel mogelijk verse en onbewerkte voedingsmiddelen volgens de Schijf van Vijf te eten en drinken. Tijdens het bederfproces van voedingsmiddelen komen namelijk biogene aminen vrij die een migraineaanval kunnen uitlokken. Biogene aminen zijn stoffen die van nature voorkomen in zowel plantaardige als dierlijke producten. Biogene aminen kunnen niet tegen extreem lage of hoge temperaturen dus daarom is het verstandig te kiezen voor diepvries of gekookt voedingsmiddelen. Histamine is een voorbeeld van een biogene amine en komt o.a. voor in chocolade, aardbeien en drop. Bewerkt voedsel bevat vaak kunstmatige kleur-, geur-, en smaakstoffen en smaakversterkers (glutaminaat) waarop gevoelig gereageerd zou kunnen worden.
  2. Het gebruik te vermijden van: frisdrank, koffie, thee en alcohol; chocolade en snoep;

Voedingssupplementen

Voedingssupplementen worden met name in de natuurgeneeskunde geadviseerd. Na ongeveer 6 weken kan worden bekeken of suppletie zinvol is geweest. Wetenschappelijk onderzoek is helaas nog niet voor handen. Onderstaande voedingssupplementen worden regelmatig aangeraden:

  • Vitamine C;
  • Multivitamine;
  • Vitamine B2;
  • Ginko biloba-extract;
  • Co-enzym Q10.

Mocht bovenstaand artikel uw interesse hebben gewekt, wilt u meer informatie of een afspraak voor een voedingsadvies op maat? Neem dan contact op met Corinne van Acht, diëtiste van Voedingsadviesbureau Food and Wellness in Bussum; tel. 06 50525049 of mail: info@foodandwellness.nl.

Bron: www.levenmetmigraine.nl